Elon Musk stapte uit Paypall toen hij online banking op de kaart had gezet. In plaats van zijn 100 miljoen als belegger te investeren in talloze startups, koos hij ervoor weer zelf te gaan ondernemen. Hij daagde vervolgens maar liefst vier grote industrieën tegelijk uit: olie/energie (SolarCity), ruimtevaart (SpaceX), auto-industrie (Tesla Motors) en openbaar vervoer (Hyperloop). Waarom? Omdat hij juist daar het verschil wil maken.
Een van zijn belangrijkste levenslessen is te gaan voor je passie, het realiseren van een groter doel. ‘Hard werken’, zegt hij, ‘is prima, het is zelfs noodzakelijk als startup ondernemer, en dat kun je alleen volhouden als dat werk het liefste is wat je doet.’
Je kiest niet voor het meest haalbare succes, maar voor die uitdaging waarmee je het grootste verschil kunt maken. “If something is important enough, you should try. Even if the probable outcome is failure…Even if the money is lost, it was still worth trying.” Musk wil impact maken en dat lukt alleen als je iets bedenkt dat veel beter is dan wat reeds bestaat. Denk daarbij aan factor 10 keer beter, anders is het niet onderscheidend genoeg.
Elon Musk is geïnteresseerd in de grootste uitdagingen van onze maatschappij, bijvoorbeeld climate warming en het gebrek aan duurzame energie. De maatschappij had een impuls nodig op energieconsumptie en energieproductie. Vandaar Tesla Motors en Solar City. Kritiek dat elektriciteit dikwijls op basis van fossiele energie wordt gegenereerd wijst hij af: Immers, zelfs als de energie voor een elektrische auto uit een gasturbine komt is het rendement drie keer hoger dan van een benzinemotor. Laat staan wanneer er duurzame energie wordt gebruikt.
Hoe dan ook, met passie en enthousiasme red je het als start-up ongeveer een half jaar, daarna: reality kicks in! De meeste startups overleven deze crises niet. Juist in deze fase leer je dat sommige veronderstellingen niet kloppen. Daarnaast heb je eerlijke feedback nodig.
Verschillende interviewers hebben Elon Musk bevraagd op zijn denksysteem. Die ontleent hij aan zijn natuurkunde opleiding. “Physics is based upon first principles reasoning. It boils things down to their fundamental truths and reasons up from there.” De meesten denken via analogieën, dus door te kopiëren wat andere doen en bedenken hooguit kleine variaties. Dit helpt ons door de dag heen, maar als je wat nieuws moet bedenken pas dan natuurkundig redeneren toe. Physics is met name geschikt om contra-intuïtieve thema’s te analyseren, zoals de kwantummechanica. Ga uit wat fundamenteel waar is, redeneer vanaf dit punt verder, en verbindt basale waarheden tot creatieve combinaties. Dit kost veel denkkracht, maar het levert originele ideeën op. En als het goed is, ook de definitieve richting om impact te maken en tegelijk realistisch te blijven.
Een voorbeeld hoe Musk redeneert en reageert op uitspraken zoals: ‘Batterijen zijn duur en die zullen altijd wel duur blijven!’
‘Dit is een typisch geval van analogie-denken,’ stelt Musk. ‘In London Metal Exchange kun je de benodigde metalen aanschaffen voor een achtste van de prijs van een batterij. Er is dus nog heel veel ruimte voor progressie. De aarde heeft meer dan genoeg metalen om alle batterijen te maken die de mensheid nodig heeft. Tevens is er zonlicht te over om ze mee op te laden. Bovendien kun je metalen, in tegenstelling tot olie, recyclen, dus na verloop van tijd heb je steeds minder grondstoffen nodig. Bovendien is recyclen veel goedkoper dan ertsen opgraven en verwerken.”
Elon denkt graag in waarschijnlijkheden, want de toekomst laat zich niet goed voorspellen. “The future is really a set of branching probability streams.” Welke stroom hij kiest voor exploratie hangt af van het belang van het project en de waarschijnlijkheid op succes. Als het belang maar groot genoeg is accepteert Musk een 50% kans op falen. Daar waar de meeste mensen (financiële) buffers inbouwen, gaat de geboren Zuid-Afrikaan all the way. In 2008 had hij even niets meer: zijn laatste dollar investeerde hij in zijn projecten. Nu staat hij weer op 30 miljard.
Vanwaar mijn interesse in Elon Musk?
Mijn waardering en respect staan buiten kijf. Wat mij triggerde is zijn op natuurkundige principes gebaseerde denkwijze. Zij deden mij sterk denken aan de basisprincipes van Appreciative Inquiry. Je behoort het bestaande te waarderen, te omarmen en te includeren. Tegelijk sta je stil bij al datgene wat kracht en energie geeft. Daar wil je op voortbouwen, daar wil je meer van!
Eén van de werkzame principes van AI leert dat je vervolgens een wenkend perspectief moet creëren. Je droomt en verbeeldt een aantrekkelijke toekomst. Iets dat jou inspireert en waaraan je je ook volledig wilt committeren.
Daarna onderzoek je wat je kunt challengen; wat anders kan; waar verbeterkansen liggen. En die rucksichtslos bloot leggen! AI is een moderne uitwerking van de evolutionaire principes van Include & Transcend, – omvatten en overstijgen – en van de fasegewijze ontwikkeling van mens, organisatie en maatschappij.
Musk laat zien hoe krachtig deze wijze van denken en handelen is!
Als AI practioner kan ik allerlei kenmerken uit zijn biografie herkennen. Nu nog iets bedenken dat 10 x beter is dan wat al bestaat…
Marcel van Marrewijk