Contextgerelateerde strategieontwikkeling
Volgens Jan Rotmans is sprake van een verandering van tijdperk en dit wordt haarscherp geïllustreerd door de waarneming van Eddie Obeng: het tempo van verandering neemt exponentieel toe waardoor stabiliteit en voorspelbaarheid in het geding komen.
De uitdagingen die op organisaties afkomen zijn complexer dan ooit en verticaal gestructureerde organisaties komen ‘piepend en krakend’ tot stilstand. Er zijn andere methoden en werkwijzen nodig en een moderne organisatievorm die meer is toegesneden op afstemming, verbinding en voortschrijdend inzicht.
Welke strategie is passend? Welke stakeholders zijn relevant en welke mate van interactie is het meest geschikt? Wat zijn de kenmerken van een context georiënteerde strategie en hoe komt een dergelijke strategie idealiter tot stand? Net zo belangrijk: hoe kan een dergelijk strategie effectief worden uitgevoerd?
Lange tijd zijn problemen, knelpunten en bedreigingen uitgangspunt geweest voor een strategieanalyse. Steeds vaker vind eerst dialoog plaats met diverse stakeholders en is meer aandacht voor een strength-based change aanpak: een waarderende, participatieve benadering die effectief ingezet wordt om collectieve ambities te bepalen en de weg waarlangs deze doeleinden gerealiseerd kunnen worden.
Wij gaan nader in op de ontwikkeling van complexiteit en de verschillende type strategieën die we hier en daar waarnemen. Hoe sluit een strategie aan op de identiteit, de missie en de visie van de organisatie? Hoe verbindt je het waarom, het hoe en het wat van de organisatie? En hoe balanseer je de twee vormende basiskrachten die een strategie onderbouwen: met andere woorden het creërend vermogen (agency) en het aanpassingsvermogen (communion)?
Naast de context – de kansen en bedreigingen vanuit de omgeving – speelt de situatie waarin de organisatie zich bevindt een grote rol. Deze wordt beschreven door het vierfasenmodel van prof. Hardjono.

Ter afsluiting wordt dieper ingegaan op de vier veranderambities – vitaliseren, optimaliseren, heroriënteren en transformeren – die zijn afgeleid uit de Cubrix, het bedrijfskundig raamwerk dat van Marrewijk heeft ontwikkeld en beschreven in het “Handboek organisatieontwikkeling” (2011, 2014).
Optionele combinatie: de strategie scan